Ülkemizde yaygın olarak yapılan, bebeklerin ayakta sallanarak uyutulması ve emzirme ile memede uyutma yöntemleri doğru değildir. Bebekler doğduklarında sallanarak uyumayı bilmezler, bu tip uyuma şekilleri bebeklik döneminin ilk 3 ayında gaz sancısı, ağlama ile baş edememe gibi çaresizlik durumlarında anneleri tarafından çocuklara öğretilir. Annenin iki yaşına kadar bebeğinin kendini ifade etme şeklinin, ağlamak olduğunu kabul etmesi gerekir. Bebek acıkmış, susuz, hasta, altını kirletmiş ya da hiçbir neden olmadan ağlayabilir. Ancak ülkemizde nedeni ne olursa olsun çözüm ağlamayı durdurmak ve bebeği sallamak olarak görülmektedir.
Aslında hiçbir anne bebeğine zarar vermek istemez. Ancak bebeklerin yumuşak beyinleri ve zayıf boyun kasları, hassas kan damarları vardır. Ayakta sallanarak uyutulan çocuklarda, sarsıntı ile iç kulak sıvısı çevresel dokulara çarptırılmakta ve bu durum çocukta bir çeşit baş dönmesi oluşturmaktadır. Bebekler zayıf boyun kaslarına sahiptir ve genellikle başlarını desteklemekte güçlük çekerler. Eğer sallanma çok şiddetli olursa, bebek başını kontrol edemez şekilde hareket eder ve bebeğin beyni defalarca kafatası içerisinde gidip gelir. Bu sallanma sonucu beyin dokusunda şişme, kanama gibi ciddi hasarlar oluşabilir. Beyin dokusu dışında bebeğin gözleri, omurgası ve boynu yaralanabilir. Bebeklik döneminde bu yaralanmaların çoğu fark edilmese de; sonraki dönemlerde çocuğun büyümesiyle görme kayıpları, işitme kayıpları, sara nöbetleri, zihinsel engeller, kas koordinasyon bozuklukları ve konuşma bozuklukları olarak karşımıza gelecektir.
Bebeklere ayakta sallamadan doğru uyku alışkanlığını kazandırmak için; uzun süreli gündüz uykusu yerine gece uykusu tercih edilmeli ve bebek her akşam aynı saatte uyku için yatağa bırakılmalıdır. Ortamda sessizlik yaratmak, loş bir ışık sağlamak önemlidir. Emzirirken uyutmayı tercih etmek; hem anne sütünün bebeğin solunum sistemine kaçabilmesi riski açısından, hemde ileride hep anne kokusunu alarak uyuma isteği doğurabileceği için tavsiye edilmemektedir. Uykuya alışma döneminde kısa süreli ağlamalar olabileceği gibi, annenin sakinliğini koruyarak bu alışma dönemi için çocuğa zaman tanıması ve destek olması sağlanmalıdır. Bebeğin her gün aynı odada ve aynı yatakta uyumaya çalışması ve gündüz uykularının kısa tutulması, bebeğin gece uykuya dalmasını kolaylaştıran faktörler arasında yer almaktadır.
Sağlıklı günler sizinle olsun!
Dr Seran ÜNLÜER